Vorig jaar keurde de gemeenteraad een motie goed om Vlaanderen op te roepen om statiegeld in te voeren voor blikjes en PET-flessen en ook in het actieplan ‘Proper Gent’ werd een pleidooi voor het invoeren van statiegeld opgenomen. Dat de uitvoering van een impactanalyse alvast was opgenomen in het Vlaams regeerakkoord is uiteraard positief.

In maart bleek uit een gedachtewisseling over het statiegeld en de aanpak van het zwerfvuil in het Vlaams Parlement dat de sector van de verpakkingsindustrie een alternatief plan kan voorleggen dat betere resultaten zal opleveren dan het invoeren van het statiegeld. De sector legt ook bijkomende middelen op tafel voor de aanpak van zwerfvuil. De minister heeft beslist om dit plan een kans te geven, en om ondertussen het kader voor de invoering van statiegeld verder uit te werken.

Het statiegeld is dus niet afgevoerd, maar in afwachting van de operationalisering ervan wordt een alternatief plan een kans gegeven. Wat uiteraard positief is, het statiegeld is immers geen doel op zich, wel de vermindering van het zwerfvuil.

Hoewel de VVSG aanvankelijk een sceptische houding aannam werden inmiddels een aantal zaken uitgeklaard: zo zouden de middelen van de sector ook de lokale besturen ten goede komen. De lokale besturen zouden een deel van de middelen kunnen gebruiken voor handhaving, bijvoorbeeld voor specifieke burgerwachten rond zwerfvuil wat de pakkans kan vergroten. Bovendien zou het alternatieve plan niet alleen over blikjes en petflessen, maar ook over kauwgum en sigarettenpeuken gaan.

Concreet heb ik hierbij volgende vragen:

• Is er al meer zicht op wat het alternatief plan concreet voor Gent kan/zal betekenen?
• Is hierover al overleg geweest met bijvoorbeeld VVSG? Zo ja, wat was het resultaat hiervan?

Stephanie D'Hose
Gemeenteraadslid

Antwoord:

Minister Schauvliege is inderdaad ingegaan op het voorstel van het verpakkend bedrijfsleven die jaarlijks - van 2016 tot 2022 -  9,6 miljoen euro zal investeren ter vermindering van zwerfvuil in Vlaanderen. Dit voorstel is uitgewerkt in ‘het operationeel plan zwerfvuil.’

De OVAM kon ons echter nog geen goedgekeurde versie van dit plan bezorgen.

Op zich blijf ik betreuren dat niet gekozen is voor structurele aanpak, ik kom hier later nog op terug.

Het plan heeft volgende doelstellingen voor 2020:

De score van de netheidsindex voor de 3 slechtste doelplaatsen (nl. autostradeparkings, openbare vervoerplaatsen en afvalverzamelpunten) zal stijgen met minimaal 10% ten opzichte van 2014[1]. Tegelijkertijd worden de andere doelplaatsen gemonitord, die niet mogen verslechteren. De netheidsindex wordt jaarlijks gemeten.
De totale hoeveelheid zwerfvuil op de grond daalt met 20% gewichtsprocent tov 2013. Concreet wil dit zeggen dat de totale hoeveelheid zwerfvuil op de grond in 2022 nog maximaal 14.000 ton mag bedragen (in vergelijking met 17.500 ton in 2013). Er is een tweejaarlijkse berekening van de hoeveelheid zwerfvuil op de grond.

In 2018 is er een eerste evaluatie voorzien om na te gaan of deze verhoogde inzet op zwerfvuil in de juiste richting evolueert. Dit zal als basis dienen om al dan niet statiegeld in te voeren. Ik ga niet ingaan op de details van deze evaluatie.

U vraagt ook of hier al overleg over is geweest met bijvoorbeeld VVSG. De OVAM liet mij weten dat VVSG in het beslissingsorgaan ‘zwerfvuil’ zetelt, waar dit plan werd goedgekeurd. Ook was het plan een agendapunt op de raad van bestuur van VVSG van februari. Daaruit blijkt dat ook de VVSG nog steeds sceptisch is. Zo wordt gesteld dat de private sector en de Vlaamse overheid eenzijdig de organisatie van het Vlaamse operationele zwerfvuilbeleid vastleggen,  de aansturing van het beleid door Fost Plus buiten proportie is, het juridisch statuut van de overeenkomst onduidelijk is, de doelstellingen afgezwakt werden tot streefcijfers. Ik heb geen verder informatie gekregen van de OVAM over de verdere contacten tussen de OVAM en VVSG hierover.

Het is nog niet duidelijk welke mogelijkheden dit biedt voor het Gentse beleid rond zwerfvuil. We hebben nog  niet alle details gekregen en kunnen het dus nog niet volledig beoordelen.

Het operationeel plan bevat - mijn inziens - meer van hetzelfde zoals vandaag al gebeurd maar dan met meer middelen, gaande van sensibilisatie tot handhaving. Zeker wat handhaving op zwerfvuil betreft, zien we niet in hoe hier veel meer resultaat mee kan geboekt worden. Vorig jaar is er in West-Vlaanderen een grote handhavingsdag geweest rond zwerfvuil. Ondanks alle inspanningen heeft men echter slechts twee processen-verbaal kunnen opstellen. Het blijft dus een moeilijke zaak om mensen op heterdaad te betrappen. Dit blijft echter een aandachtspunt.

Ik wil zeker het operationeel plan zwerfvuil een kans geven. We staan open voor alle mogelijke verbeteringen en ik ben dan ook benieuwd naar de concrete maatregelen.

Ik blijf er echter wel bij dat de aanpak aan de bron de beste aanpak is. De aanpak aan de bron is in deze problematiek is statiegeld. Geef iets een waarde en men gooit het niet zomaar achteloos op de grond. Of iemand anders raapt het wel op.

Tine Heyse
Schepen van Milieu, Klimaat, Energie en Noord-Zuid